"Saldırı niteliğinde bir karar": Thomson Reuters, bir yapay zeka şirketine karşı açtığı telif hakkı davasını kazandı. Yapay zeka sektörü için bir dönüm noktası

Thomson Reuters medya grubu, 2020 yılında Amerikan yapay zeka şirketi Ross Intelligence'a dava açtı. Thomson Reuters, Ross'u Westlaw platformunun içeriğini bir yapay zekayı eğitmek için uygunsuz şekilde kullanmakla suçladı. Şimdi bir yargıç Thomson Reuters lehine karar verdi.

Hamburg'daki Graef hukuk firmasından medya avukatı Ralph Oliver Graef, NZZ'nin talebine yanıt olarak şunları yazdı: "Bu, yasal yapay zeka balonunda çok fazla heyecana neden olan bomba bir karardır. Open AI ve diğer AI şirketlerinin arkasındaki insanlar artık terleyecek ve küfür edecekler.”

Haber ajansının bağlı olduğu Thomson Reuters, yapay zeka şirketlerinin uygulamalarına karşı mücadele eden çok sayıda hak sahibinden yalnızca biri. Londra'da Getty Images adlı fotoğraf ajansı, 2023 yılında İngiliz yapay zeka şirketi Stability AI'ya dava açtı. Stability AI'nın, yapay zeka modelini eğitmek için izinsiz olarak telif hakkına tabi görseller kullanarak Getty'nin fikri mülkiyet haklarını ihlal ettiği iddia ediliyor.

New York Times, 69 sayfalık iddianamede Open AI ve Microsoft'u, gazetenin makalelerini ve içeriklerini yapay zekayı eğitmek için kullanmakla suçluyor . Karar New York Times lehine çıkarsa medya kuruluşu milyonlarca dolar tazminat talep edebilir veya hatta Chat-GPT'nin eğitildiği veri setinin imhasını isteyebilir.

Thomson Reuters tarafından işletilen Westlaw, hukuki davaları araştırmak için en büyük platformdur. Ödeme yapan kullanıcılar sözleşmelere, mahkeme kararlarına ve yasalara buradan erişebiliyor. Bu içeriğin büyük bir kısmı başka yerlerde kamuya açık olarak mevcuttur ve bu nedenle telif hakkıyla korunmamaktadır. Ancak Westlaw ek bir avantaj daha sunuyor. Başlık notları, bireysel vakalara ilişkin editöryal olarak oluşturulmuş içerik, özetler, açıklamalar ve daha fazla bilgidir.

Mahkeme, başlık notlarının bir sanat eserinin yaratıcı değerine sahip olmadığını ancak yine de kendi başına telif hakkıyla korunan bir eser olarak kabul edilebilecek kadar özgün olduğunu savundu. Başka bir yargıcın paylaşmayabileceği bir değerlendirme.

Ross Intelligence isimli startup, Westlaw'a rakip bir ürün geliştirmek istiyordu. Ross, mahkeme davalarından doğrudan alıntıları filtrelemek için yapay zeka kullanan bir hukuk davası arama motoru eğitti. Üretken bir yapay zeka değildir çünkü yeni metinler üretilmemektedir. Bu amaçla hala telif hakkıyla korunan eğitim verileri kullanılıyordu.

Ross'un yapay zekasını eğitebilmesi için yasal verilere ihtiyacı vardı. Ross başlangıçta içeriği Westlaw'dan lisanslamak istedi ancak Westlaw reddetti. Ross daha sonra Legal Ease'e yöneldi ve eğitim materyali olarak hukuki soruların cevaplarını içeren 25.000 adet dijital dosya kartı satın aldı. Cevaplar başlıklara göre verilmiştir.

Ross savunmasında makul kullanım ilkesine dayandı. Amerikan hukukunun bu düzenlemesi, istisnai durumlarda telif hakkına tabi eserlerin kullanılmasına izin vermektedir. Bu davalar eğitim veya araştırma amaçlı davalardır. Açık Yapay Zeka da bunu savunuyor.

Delaware'deki yargıç Ross'un davasını bu gerekçeyle reddetti. Berlin'deki Härting Rechtsanwälte'nin ortağı Fabian Reinholz, "Adil kullanım ilkesinin uygulanmasında, telif hakkına tabi eserlerin belirli kullanımına ilişkin olarak her zaman bir çıkar dengesi söz konusudur" diyor. Başka bir yargıç argümanları farklı şekilde değerlendirebilir. ABD'de makul kullanım ilkesinin uygulanabilir olup olmadığına vaka bazında karar verilmektedir.

Graef, "Ancak diğer ABD federal mahkemelerinin de Delaware kararına göre hareket edeceğini ve yakında yapay zeka şirketlerine karşı daha fazla karar görebileceğimizi varsayabiliriz" diye yazıyor.

New York Times'ın Open AI'ya karşı açtığı dava gibi benzer davalara bakan mahkemeler de bu kararı onaylarsa, bu durum Open AI ve diğer yapay zeka şirketlerinin iş modelini sorgulatacaktır.

Graef, bireysel verilerin modellerden silinmesinin pratikte ne kadar zor olabileceğini göstermek için bir karşılaştırma kullanıyor: "Yapay zeka eğitiminin geri alınamaması, tıpkı diş macununun tüpe tekrar sıkılamaması gibi olabilir, ancak en azından hak sahiplerine ve yaratıcılara tazminat ödeme zorunluluğu vardır." Daha sonra yapay zeka şirketleri hak sahiplerine maddi tazminat ödemek zorunda kalacak.

Reinholz, "Yapay zeka dünyasını altüst etmeyecek ve yapay zekayı tamamen durdurmayacak, ancak bir dönüm noktası olacak" diyor. Ross'un kendisi de 2021 yılında ticari faaliyetlerini durdurdu. Hukuki masraflar girişimin finansal kaynaklarını tüketti.

Christian Kramarz telif hakkı ve medya hukuku alanında uzman bir avukattır. ABD hukuk sisteminin AB'de veya hatta İsviçre'de büyük bir etki yaratacağından kuşkulu: "Amerika'da tamamen farklı bir hukuk geleneğimiz var."

AB hukuku da telif hakkına konu eserlerin belirli sınırlar dahilinde kullanılmasına izin vermektedir. Karikatür, parodi veya özel kullanım buna dahildir. Ayrıca bilimsel amaçlı kullanımına izin veren bir de metin ve veri madenciliği bariyeri bulunmaktadır. Hakimler bu düzenlemenin yapay zekaya da uygulanıp uygulanmayacağı konusunda fikir ayrılığına düştüler.

Bu durum özellikle Laion davası için geçerlidir. V. Hamburg Bölge Mahkemesi'nde fotoğrafçı Robert Kneschke'ye karşı dava açtı. Fotoğrafçı, kullanımına itiraz etmesine rağmen, yapay zeka eğitimi için kullanılan bir veri setinde kendi fotoğraflarından birini buldu. Kâr amacı gütmeyen araştırma ağı Laion veri setini oluşturdu ve fotoğraflarla görüntü açıklamalarının gerçekten eşleşip eşleşmediğini kontrol etti. Daha sonra veri seti yapay zeka sağlayıcılarının modellerini eğitmeleri için kullanıma sunuldu.

Hamburg yargıçları, Laion'un ticari amaç gütmeyen, kâr amacı gütmeyen bir kuruluş olması ve veri setini bilimsel amaçlarla oluşturması nedeniyle Laion tarafından kullanılmasının uygun olduğuna karar verdi. Ticari amaçlı bir yapay zeka şirketinin, yapay zekasını Laion veri setini temel alarak eğitmesinin yürürlükteki yasayı ihlal edip etmeyeceği mahkemede tartışmaya açık değildi.

Zug'daki Härting Rechtsanwälte'nin ortağı Nicole Beranek Zanon, "ABD'deki karar İsviçre'de de uygulanıyor" diyor. Ancak Almanya'nın aksine İsviçre'de yapay zeka çağında telif haklarına ilişkin henüz bir içtihat bulunmuyor.

Avukatlar, duruma göre değerlendirilmesi gereken bireysel davalardan bahsetmeyi severler. Ama sonuçta bir yapay zeka şirketi, modelini başkasının fikri mülkiyetine dayanarak eğitiyor, bundan milyonlarca dolar kazanıyor ve bunu toplumun iyiliği için yaptıklarını iddia ederek yazarların tazminatlarını görmezden geliyor.

Önümüzdeki yıllarda ABD, AB ve İsviçre mahkemeleri de bu konuyla ilgilenmek zorunda kalacak. Beranek Zanon şöyle diyor: “Şahsen, yasama organının veya mahkemelerin kadın yazarları korumaya devam etmesini çok memnuniyetle karşılarım. Aksi takdirde gelecekte bilgi işini tamamen gerileteceğiz demektir.”